Słoweńskie ciasto Prekmurska Gibanica

 Slovenian cake Prekmurska gibanica, for English scroll down

Kiedy usłyszałam o tym cieście, wiedziałam że prędzej czy później je zrobię. Słoweńcy jedzą to ciasto na specjalne okazje, w tym również na Boże Narodzenie w niektórych regionach. Kiedyś jadło się je niezwykle rzadko, ponieważ składniki tego ciasta były bardzo drogie. Dzisiaj, mimo że cena nie odgrywa już tak dużej roli, jest to nadal ciasto, które je się rzadziej, ale za to każdy kawałek zdaje się być bardzo wartościowym. 

Przyznam, że na poczatku, widząc długą listę składników, stwierdziłam, że jest to trudne ciasto. Owszem, jest z nim trochę roboty, ale jesli już przygotuje się poszczególne warstwy to wystarczy je tylko złożyć i włozyć do piekarnika. 

Prekmurska gibanica składa się z warstwy ciasta i 4 różnych warst nadzienia pomnożone razy dwa. Pomiędzy warstwami jest ciasto filo, które ma za zadanie uutrzymać wyraźną różnicę pomiędzy warstwami i muszę przyznać, że wygląda to naprawdę fenomenalnie. 

Jest to ciasto, które z powodzeniem mogłoby się znaleźć na polskich stołam na Boże Narodzenie. Jest bowiem bogate w smak i wygląda naprawdę bardzo wyjściowo. 

Prekmurska gibanica zawiera 4 warstwy nadzienia, to tak jakby zabrać z sernika, makowca, szarlotki i miodownika to, co najlepsze i połączyć w jedno piętrowe ciasto. 

Absolutnie polecam Wam ten przepis czy na święta, czy na urozmaicenie sobie dnia pieczenia :)

Prekmurska Gibanica

forma kwadratowa 21x21 cm o wysokich brzegach

składniki na spód:

- 150 g mąki pszennej

- 1 jajko

- 75g zimnego masła

- 30 g cukru

- 1 łyżeczka cukru waniliowego

- 1/2 łyżeczki proszku do pieczenia

Mąkę połączyć z cukrem, cukrem waniliowym oraz proszkiem do pieczenia. Masło pokroić w kostkę i dodać do maki, następnie rozcierać palcami do powstania kruszonki. Dodać jajko i szybko zagnieść w kulę. Ciasto owinąć w folię plastikową i pzenieść do lodówki na czas wykonywania pozostałyc hwarst ciasta.

składniki na wartstwę makową:

- 250 g zmielonego maku*

- 100 g cukru

- 1 jajko

- 80 ml mleka

Wszystkie składniki połączyć ze sobą do usykania mokrej i zwartej konsystenji, odstawić.

*maku mielonego nie trzeba wstępnie gotować. Jeśli nie macie mielonego maku, można użyć zwykłego, ale wtedy należy go ugotować w mleku (w większej ilości, tak aby mak nie był suchy) razem z cukrem, aż zmięknie a dopiero później po wystudzeniu dodać jajko i wymieszać. 

składniki na warstwę serową:

- 700 g twarogu*

- 1 jajko

- 80 g cukru

- 1 łyżka cukru waniliowego

Twaróg rozgnieść widelcem, następnie dodać pozostałe składniki i wymieszać na jednolitą masę, odstawić.

* ja nie miałam dostępnu do polskiego twarogu, więc użyłam bardzo gęstego serka wiejskiego (praktycznie bez żadnego płynu), można również użyć ricotty. Obydwa te składniki będą jednak zbyt wilgotne, dlatego do całości należy dodać jeszcze parę łyżek bułki tartej, aby mogła ona odrobinę zagęścić masę. 

składniki na warstwę orzechową:

- 250 g orzechów włoskich

- 80-100 ml mleka

- 80 g cukru

Orzechy zblendować na małe kawałki- prawie mąkę. Dodać pozostałe składniki i wymieszać, do zwartej i klejącej konsystencji, odstawić.

składniki na warstwę jabłkową:

- ok 600-700 g jabłek

- 60 g cukru

- 1 łyżeczka cynamonu

- sok z 1/2 cytryny

Jabłka obrać i zetrzeć na tarcę na grubych oczkach, następnie wycisnąć sok, jesli jablka są bardzo soczyste. Do jabłek dodać pozostałe składniki i wymieszać, odstawić.

pozostałe składniki:

- ok 25-300 g ciasta filo o wymiarach takich samych jak foremka*

- ok 300 g kwaśnej bardzo gęstej śmietany

- ok 100- 120 g roztopionego masła

złożenie ciasta:

*Ciasto filo: moje ciasto filo miało kształt prostokąta. W przepisie musimy za każdym razem użyć 2 warstw ciasta, które idealnie pasuje do foremki. Ja podcięłam moje ciasto na długość foremki, posmarowałam masłem połowę ciasta i złożyłam ciasto na pół, tak aby boki miały tyle samo co forma. Jeśli Wasze ciasto filo jest zbyt krótkie, żeby złożyć je na pół, polecam po prostu wyciąć z ciasta kwadraty o długości takiej samej jak forma- będziecie potrzebować ok 16 płatów. 

Piekarnik nastawić na 180 C- grzanie góra-dół.

Formę kwadratową szczelnie wyłożyć papierem do pieczenia tak, aby boki były wyższe niż foremka. Na spód formy dodać ciasto z lodówki i wylepić całe dno. Następnie nakłuć widelcem. Warstwę ciasta filo, o wielkości takiej samej jak forma ułożyć na spodzie, po czym posmarować roztopionym masłem i ułożyć drugą warstwę ciasta filo. Całość przygnieść delikatnie palcami do wyrównania. Następnie rozsmarować ok 1 łyżkę śmietany na cieście, po czym wyłożyć połowę nadzienia makowego i całość wyrównać. Na mak ułożyć warstwę ciasta filo, posmarować maslem i ułożyć kolejną warstwę ciasta filo, całość przygnieść delikatnie palcami do wyrównania.  Na filo rozsmarować łyżkę śmietany, po czym wyłożyć połowę masy serowej i wyrównać. Na ser ułożyć płat ciasta filo, posmarować masłem i ułożyć drugi płat ciasta filo, przygnieść delikatnie palcami do wyrównania. Na filo rozsmarować ok. 1 łyżkę śmietany, po czym dodać połowę nadzienia orzechowego i wyrównać. Na orzechy ułożyć ciasto filo, posmarować masłem i ułożyć drugą warstwę ciasta filo, delikatnie przygnieść całość palcami do wyrównania. Na filo rozsmarować ok 1 łyżkę śmietany i ułożyć połowę nadzienia jabłkowego, wyrównać. Na jabłka ułożyć ciast filo, wysmarować masłem, po czym ułożyć kolejną warstwę ciasta filo i przygnieśc palcami do wyrównania. Następnie powtórzyć całą procedurę, zaczynając od nadzienia makowego, poprzez nadzienie serowe, orzechowe i kończąc na nadzieniu jabłkowym. Pomiędzy każdą warstwą muszą znaleźć się 2 płaty ciasta filo posmarowanego masłem i śmietaną. 

Kiedy ostatnia warstwa jabłkowa jest gotowa należy ją przykryć płatem filo, posmarować masłem i ułożyć kolejną warstwę ciasta filo. Pozostałe masło wymieszać z pozostałą śmietaną i obficie posmarować wierzch ciasta. 

Tak przygotowane ciasto włożyć do nagrzanego piekarnika i piec 1 godzinę, po czym wyjąć z piekranika, ostudzić. Następnie odstawić na parę godzin w zimnym miejscu, najlepiej w lodówcę. Następnie ciasto delikatnie wyjąć z formy i pokroić na kawałki, można posypać cukrem pudrem.

Smacznego!

Slovenian cake Prekmurska Gibanica

square form 21x21 cm with high sides

ingredients for crust:

- 150 g wheat flour

- 1 egg

- 75 g cold butter

- 30 g sugar

- 1 teasoon vanilla sugar

- 1/2 teaspoon baking powder

Combine flour, sugar, vanilla sugar and baking powder in a bowl. Add cubed butter and crush with fingers until crumbles. Add egg and quickly form a bowl, then flatten into a disc shape and wrap in a cling film, then transfer in the fridge, while making the rest of the cake.

ingredients for poppy seeds layer:

- 250 g ground poppy seeds*

- 100 g sugar

- 1 egg

- 80 ml milk

Add all ingredients in a bowl and stir until incorporated, set aside.

* ground poppy seeds don't need to be cooked first. If you don't have ground poppy seeds, you can use the normal ones, but first you have to cook them with milk (more than in the recipe, around 300 ml) and sugar to soften the poppy seeds. The mixture should be wet and dense. Then you can add egg and stir until combined. 

ingredients for cheese layer:

- 700 g farmer's cheese*

- 1 egg

- 80 g sugar

- 1 tablespoon vanilla sugar

Smash farmer's cheese with a fork, then add remaining ingredients and stir until combined, set aside. 

*I couldn't buy typical farmer's cheese, so I used very dense cottage cheese (almost without liquid). You can also use ricotta. Both ingredients are however to wet, so you need to add few tablespoons of breadcrumbs, so they can absorb a bit of humidity and make the cheese mixture dense. 

ingredients for walnut layer:

- 250 g walnuts

- 80-100 ml milk

- 80 g sugar

Blend walnuts until very small pieces, almost flour. Add remaining ingredients to make dense and vet mixture, set aside

ingredients for apple layer:

- around 600-700 g apples

- 60 g sugar

- 1 teaspoon cinnamon

- juice of 1/2 lemon

Peel apples and grate them coarsely. If your apples are too juicy, squeeze some juice off. Next add remaining ingredients and stir until combined, set aside.

remaining ingredients:

- 250-300 g filo pastry, the same shape as your baking form*

- around 300 g dense sour cream

- 100-120 g melted butter

*Filo pastry: my filo pastry had a rectangle shape. I cut the shorter side so it had the same lengh as the baking form, then I spread melted butter on half of the layer and I fold it, so I got 2 layers filo pastry with exact same lengh as the form. If your pastry is too short to fold it, cut all layers into the exact shape as the form: you'll need around 16 layers of pastry. 

Preheat oven to 180 C.

Line baking form with a parchment paper, so the sides are higher than the form. Add crust on the bottom and fill the whole surface evenly. Next prick the crust with fork. Add first layer of filo, spread some butter and put second layer of filo pastry, then press everything slightly to even. Add around 1 tablespoon sour cream and spread on top of the filo pastry, then add half of the poppy seed mixture and even. Next add first layer of filo pastry, spread some butter on top and cover with second layer of the pastry. Press everything slightly. Next spread 1 tablespoon sour cream on the surface and add half of the cheese mixture and even. Cover everything with first layer of filo pastry, spread butter on top and cover with second layer of pastry, press everything slightly. Spread 1 tablespoon sour cream on top and add half of the walnut mixture and even. Put firtst layer of the filo pastry on top, spread some butter and cover with second layer of filo, press everything slighlty. Next spread 1 tablespoon sour cream on top and add half of the apple mixture and even. Cover apple with first filo pastry, then spread some butter and add second layer of filo pastry, press slighlty and spread 1 tablespoon sour cream on top. Repeat all procedure starting from poppy seeds, then cheese and walnuts and finishing on apple layer. 2 layers filo pastry has to be between all cake layers, buttered and spread with sour cream.

When the last layer of apple is ready, cover it with first layer of filo pastry, spread some butter and add second layer of filo pastry. Combine remaining sour cream and butter and add everything on top of the cake, spreading evenly. 

Put the cake in the preheated oven and bake 1 hour, then take out from the oven and set aside to cool. Next transfer to the frisge for couple of hours. When the cake is properly cooled, take it out from the form and cut in slices. You can decorate the cake with icing sugar.

Enjoy!